De recensies van ‘Klara and the Sun’, van Nobelprijswinnaar Kazuo Ishiguro, zijn lovend (The Guardian , NPR). Ik vond het geen absolute klassieker die ik zou gaan herlezen, maar het is wél een knap en heel bijzonder boek.
De ik-persoon in ‘Klara and the Sun’ is een robot die, na een verblijf in een winkel waar ze steeds meer leert over de wereld en over mensen, wordt gekocht als maatje voor een puber en daar in huis gaat wonen, waar ze nog meer leert over de wereld en over mensen. Dat je het hele boek als het ware door haar ogen kijkt geeft een heel bijzonder effect. Het blikveld van Klara bestaat bijvoorbeeld uit blokken/pixels waar zij dan chocola van moet zien te maken. De beschrijvingen van gebouwen en landschappen zijn daardoor apart, heel ‘registrerend’.
En ook de mensen om Klara heen worden soort van ‘gescand’, we zien maar een beperkt deel van de personages, de buitenste schil als het ware. De karakters hebben gevoelens en geven om elkaar, maar we raken als lezer slechts aan de oppervlakte, komen niet te weten wat er echt in ze omgaat. Ze hebben -door Klara’s ogen bezien- geen agenda’s, niemand manipuleert. Heel af en toe merkt Klara op dat iemand zich in bepaalde situaties anders gedraagt dan ze tot nu toe als ‘het normale gedrag’ van die persoon had opgeslagen. Verder dan dat komt Klara niet, dit is tot hoever ze menselijk gedrag kan doorgronden.
Dit maakt dat ze een heel pure, naïeve indruk maakt en omdat we de overige karakters in het boek niet echt leren kennen, ga je als lezer het meest met haar meeleven en, hoe bijzonder, juist Klara als het meest menselijk en meest sympathiek zien van het hele stel in een verder behoorlijk dystopische en deprimerende wereld.
Er zit heel veel in dit boek. Het is een verhaal over hoop-tegen-beter-weten-in, over onschuld, over rouw en loslaten, opoffering, liefde, eenzaamheid, herinneringen. De meeste indruk maakt het einde, waarin Klara herinneringen ophaalt, mijmerend als een mens aan het eind van zijn leven, eenzaam en vol nostalgie als een mens aan het eind van zijn leven. Het is prachtig. Ik leefde zo met haar mee! Met een robot, dus. Dat vind ik briljant gedaan. Ik ben nu erg benieuwd naar ‘The Remains of the Day’, volgens velen Ishiguro’s beste boek.